Cho dù việc ra đề theo hướng mở đã áp dụng cho môn Ngữ văn từ nhiều năm nay, nhưng đối với phần lớn học sinh, thực hiện một đề bài theo hướng mở như thế nào cho đạt điểm cao vẫn luôn là một thử thách.

Cuốn sách tập hợp những đề bài và những bài làm văn tiêu biểu theo hướng mở này ẩn chứa những bí quyết giúp các em vượt qua thử thách đó một cách ngoạn mục nhất.

Vì sao nói quyển sách này ẩn chứa những bí quyết cho các em?

Bởi trước hết với cuốn sách này, các em sẽ được cọ xát với nhiều dạng đề mở, với rất nhiều tình huống đặt ra, từ những tình huống của đời sống xã hội đến những tình huống của văn học. Những vấn đề của đời sống được đưa ra để các em bàn luận, đều rất gần gũi và thiết thực. Chuyện một nhà bác học lên mặt kiêu ngạo về kiến thức triết học uyên thâm với một người lái đò đang chở mình qua sông, nhưng khi con thuyền bị gió lớn lật úp, thì vốn chữ nghĩa cao siêu ấy lại không cứu được ông chỉ vì ông không biết bơi. Chuyện tâm sự của một học sinh lớp 12 trước khi chia tay thời học sinh và đang bỡ ngỡ trước ngưỡng cửa cuộc đời. Chuyện một cậu bé 9 tuổi ở Nhật sống sót sau cơn sóng thần khủng khiếp đã từ chối nhận suất lương khô sớm hơn mọi người, kiên nhẫn đợi xếp hàng đến lượt mình theo đúng thứ tự…

Những tình huống văn học được nêu ra trong cuốn sách cũng rất mới lạ, có khả năng khơi gợi trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của người làm bài. Tình huống anh chàng Trương Sinh (trong Chuyện người con gái Nam Xương) đứng trên bến sông Hoàng Giang, nơi người vợ hiền thảo vì cái ghen mù quáng của anh ta mà phải trẫm mình chứng minh sự chung thuỷ, anh ta sẽ nghĩ gì? Tình huống so sánh hai bi kịch của hai người nghệ sĩ: bi kịch của kiến trúc sư Vũ Như Tô trong vở kịch cùng tên của Nguyễn Huy Tưởng với bi kịch của nhà văn Hộ trong truyện ngắn Đời thừa của Nam Cao…

Các em sẽ được cọ xát với 50 tình huống như thế. Có thể nói, những người ra đề ở đây đã cố gắng chắt lọc trong cuộc sống và văn học những tình huống rất hay, rất hấp dẫn và giàu ý nghĩa nhân văn để cho các em có thể thoả sức thể hiện quan điểm, sự sáng tạo của mình.

Cùng với điều đó, ở mỗi tình huống mở như trên, các em lại có một hướng dẫn làm bài của người ra đề hết sức cụ thể, giúp các em huy động nhiều nhất, trúng nhất vốn kiến thức xã hội và văn học đã tích luỹ được để thực hiện bài viết của mình một cách sáng rõ và thuyết phục nhất.

Còn điều này nữa cũng không kém phần hấp dẫn, đó là cuốn sách giới thiệu cho các em 43 bài văn theo hướng mở tiêu biểu của các bạn ở nhiều tỉnh thành, vùng miền. Mỗi bài văn là một cách diễn đạt, thể hiện một vốn hiểu biết riêng, nhưng có điểm chung là các bạn đều đã thể hiện được kĩ năng làm bài văn mở theo các mức độ từ thành thạo đến rất thành thạo và nhuần nhuyễn. Đây là những ví dụ điển hình giúp các em có tư liệu “mục sở thị” để từ đó tự rút ra một kĩ năng làm bài văn mở cho riêng mình.